Vluchtelingen

De spreidingswet is een Nederlandse wet die de spreiding van vluchtelingen over Nederlandse gemeenten regelt. Het doel van de wet is om voldoende opvangplekken te realiseren en vluchtelingen evenwichtiger over de verschillende provincies te verdelen. Het lukt namelijk niet om voldoende opvangplekken te realiseren voor de mensen die daar recht op hebben. Het Rijk heeft gemeenten nu verplicht om per provincie een plan te maken om aan deze wettelijke taak te voldoen.

Het Rijk heeft een verdeling per gemeente gemaakt. Voor 1 juli 2025 moeten minimaal 367 duurzame opvangplekken worden gerealiseerd voor een periode van minimaal 5 jaar - 179 in Kaag en Braassem en 188 in Nieuwkoop. 

De asielzoekerscentra in Nederland zitten overvol. Vluchtelingen verblijven langer bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in de opvang dan de bedoeling is, doordat de wachttijden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn opgelopen.  

De spreidingswet bepaalt dat iedere gemeente de wettelijke opgave heeft om een door het Rijk bepaald aantal opvangplaatsen (367 voor Kaag en Braassem en Nieuwkoop samen) te realiseren. Gemeenten kunnen ervoor kiezen om samen te werken in deze wettelijke opgave. Dat is wat de gemeenten Kaag en Braassem en Nieuwkoop doen. Wij stellen alles in het werk om ervoor te zorgen dat dit voor iedereen zo goed en positief mogelijk verloopt. 

De Spreidingswet verplicht elke gemeente om een bepaald aantal vluchtelingen op te vangen. Zo wordt de opvang van vluchtelingen eerlijker verdeeld over alle gemeenten in het hele land. Als de gemeenten geen invulling geven aan deze wettelijke opgave kan de staatssecretaris dit voor de gemeenten doen en is er geen inspraak van inwoners en gemeenteraden. Dat kan bijvoorbeeld een onevenredig aantal vluchtelingen en/of een azc midden in een of meerdere van onze dorpen betekenen. Dat vinden de gemeenten Kaag en Braassem en Nieuwkoop ongewenst. Gemeenten kunnen er ook voor kiezen om samen te werken in deze wettelijke opgave. Dat is wat de gemeenten Kaag en Braassem en Nieuwkoop doen.

Dat is op dit moment nog niet bekend. De gemeenten Kaag en Braassem en Nieuwkoop gaan samen op zoek naar een geschikte locatie in gebieden waar ze aan elkaar grenzen buiten het bestaand stad- en dorpsgebied (BSD). De dorpskernen in Kaag en Braassem en Nieuwkoop zijn klein. De colleges van beide gemeenten vinden het belangrijk om mensen in nood, die hun thuisland moesten ontvluchten voor oorlog of geweld, op te vangen. Er is een ernstig tekort aan opvangplekken in Nederland. Tegelijkertijd zijn de gemeenten zich zeer bewust van zorgen in de samenleving en zijn zij van mening dat dit de inwoners niet onevenredig mag belasten. 

U kunt, tot er een voorgenomen locatie is, suggesties doen voor een locatie.  Dit moet een geschikte locatie zijn in de gebieden waar de gemeenten aan elkaar grenzen buiten het bestaand stad- en dorpsgebied (BSD) dat wil zeggen buiten de dorpskernen. Uw suggesties voor een locatie kunt u per e-mail sturen naar 
vluchtelingen@kaagenbraassem.nl of vluchtelingen@nieuwkoop.nl. 

Als er een voorgenomen locatie is, worden er informatiebijeenkomsten georganiseerd voor direct omwonenden. Omwonenden kunnen meedenken en wensen, zorgen en ideeën delen.  Het vaststellen van de locatie is een verantwoordelijkheid van de beide colleges. De colleges vinden het logisch en wenselijk dat dit besluit met instemming van de gemeenteraad wordt genomen. Vanwege bevoegdheid gebeurt dit in een openbare raadsvergadering in de gemeenteraad op wiens grondgebied de locatie ligt. Inwoners kunnen zoals altijd inspreken bij de gemeenteraad. In later stadium komt er ook een klankbordgroep met inwoners. Zij worden uitgenodigd om op meerdere punten mee te denken.

Het streven is om voor het einde van 2024 een besluit te nemen over de locatie. Het aanwijzen van een geschikte locatie is een verantwoordelijkheid van de colleges van burgemeester en wethouders van beide gemeenten. Echter de colleges vinden het logisch en wenselijk dat dit besluit met instemming van de gemeenteraad wordt genomen. Vanwege bevoegdheid gebeurt dit in een openbare raadsvergadering in de gemeenteraad op wiens grondgebied de locatie ligt. Daarnaast komt er een klankbordgroep met vertegenwoordigers van raadsfracties van beide gemeentes. Zij worden betrokken bij de bestuursovereenkomst met het COA. Hierin worden werkafspraken gemaakt over bijvoorbeeld veiligheid, zorg, onderwijs en dagbesteding. De gemeenten zich zeer bewust van zorgen in de samenleving. Inwoners worden goed geïnformeerd en betrokken. Er komen informatiebijeenkomsten en/of gesprekken met direct omwonenden en belanghebbenden. Zij kunnen meedenken en wensen, zorgen en ideeën delen. Dit gebeurt voorafgaand aan de bespreking in de gemeenteraad. En ook tijdens het hele realisatieproces.

De gemeenteraden van Kaag en Braassem en Nieuwkoop hebben op respectievelijk 22 en 25 april ingestemd met een gezamenlijk voorstel van hun colleges van burgemeester en wethouders voor de gezamenlijke invulling van deze wettelijke opgave voor vluchtelingenopvang. Beide gemeenteraden vragen daarbij aandacht voor goede communicatie. De gemeenteraad van Nieuwkoop vraagt via moties verder onder andere aandacht voor communicatie, een maximering van de opvang, voor veiligheid en voor verruiming van het woningbouwbeleid van de provincie.
Het streven is om voor het einde van 2024 een besluit te nemen over de locatie. Het aanwijzen van een geschikte locatie is een verantwoordelijkheid van de colleges van burgemeester en wethouders van beide gemeenten. Echter de colleges vinden het logisch en wenselijk dat dit besluit met instemming van de gemeenteraad wordt genomen. Vanwege bevoegdheid gebeurt dit in een openbare raadsvergadering in de gemeenteraad op wiens grondgebied de locatie ligt. Daarnaast  komt er een klankbordgroep met vertegenwoordigers van raadsfracties van beide gemeentes. Zij worden betrokken bij de bestuursovereenkomst. De gemeenten zijn zich zeer bewust van zorgen in de samenleving. Inwoners worden goed geïnformeerd en betrokken. Er komen informatiebijeenkomsten en/of gesprekken met direct omwonenden en belanghebbenden. Zij kunnen meedenken en wensen, zorgen en ideeën delen. Dit gebeurt voorafgaand aan de bespreking in de gemeenteraad. In later stadium komt er ook een klankbordgroep met inwoners. Zij worden uitgenodigd om op meerdere punten mee te denken.

Belangrijke reden voor samenwerking is de schaalgrootte. Bij een opvanglocatie vanaf 300 personen kan een gemeente rekenen op beheer, maximale ontzorging en het financieel dragen van risico’s door het Centraal Opvang Asielzoekers (COA). Nu Kaag en Braassem en Nieuwkoop de krachten bundelen neemt het COA in principe alles op het gebied van veiligheid in en rondom de locatie, welzijn en dagbesteding, huisartsenzorg en verwijzing naar medisch specialistische zorg voor haar rekening. Daarnaast is er meer toezicht en begeleiding en meer te doen binnen het azc voor de mensen die daar worden opgevangen. De kosten daarvoor neemt het CAO voor haar rekening. Het verzorgen van een azc is een specialisme waarin het COA jarenlange ervaring heeft opgebouwd. Via deze samenwerking kan dus goede humanitaire opvang worden geboden aan kwetsbare mensen, op een wijze die de minste gevolgen heeft voor het dagelijks leven van de inwoners binnen de kleine dorpskernen. 

De spreidingswet geeft aan dat er voor 1 juli 2025 minimaal 367 opvangplekken moeten zijn. Dat is ambitieus en hiervoor zijn wij mede afhankelijk van derden zoals de provincie, NUTS, vergunningverleners. Doelstelling blijft voor de gestelde datum de vluchtelingenopvang te realiseren. 

De mensen die in de opvang verblijven, mogen zich vrij bewegen in de gemeenten. Daarbij moeten zij zich uiteraard net als andere bewoners van de gemeente aan de gedragsregels in de openbare ruimte houden en privéterrein van anderen respecteren. Wanneer de vluchtelingen op de locatie aankomen, worden zij over hun rechten en plichten geïnformeerd. Het COA kent ook huisregels waaraan iedereen zich moet houden. Alles wordt in het werk gesteld om het voor iedereen veilig en goed te laten verlopen.

Vluchtelingen zijn mensen die wegens oorlog of andere redenen vrezen voor hun leven. Vluchtelingen die asiel aanvragen heten asielzoekers. Zij worden tijdens de behandeling van hun asielaanvraag opgevangen in asielzoekerscentra (azc’s). De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) behandelt de asielaanvragen. Zodra asielzoekers een verblijfstatus krijgen in Nederland worden ze statushouders genoemd. En mogen ze in Nederland blijven. Om aan de wettelijke taak te kunnen voldoen om iedereen die in Nederland asiel aanvraagt te kunnen opvangen, zijn extra opvanglocaties nodig.

Nee, deze vluchtelingen zijn asielzoekers en hebben daarmee geen status dat ze in Nederland mogen blijven. Zij krijgen dus geen woning in onze gemeente, maar worden opgevangen in het azc in afwachting van hun asielaanvraag. Als hun asielaanvraag terecht is, worden zij statushouder. Zij verhuizen dan vanuit onze gemeente naar de gemeente waaraan ze zijn gekoppeld. Het aantal statushouders dat recht heeft op een woning in onze gemeente stijgt niet met de komst van een azc.

U kunt contact opnemen door een e-mail te sturen naar vluchtelingen@kaagenbraassem.nl of vluchtelingen@nieuwkoop.nl.